کتاب صوتی شکل جدیدی از کتاب است که در سالهای اخیر با محبوبیت زیادی روبرو شده است. این نوع کتاب بهجای متن و ارتباط چشمی، با صدا و گوش با مخاطب ارتباط برقرار میکند. نام دیگری که به این نوع کتاب داده شده کتاب گویا است و استفاده از آن مزیتهای زیادی دارد. در این مطلب بهصورت دقیق درباره ماهیت این نوع کتاب توضیح داده شده پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
تعریف کتاب صوتی
کتاب صوتی در واقع یک فایل صوتی است که در آن یک یا چند گوینده متن کتاب را میخوانند و به این صورت، متن تبدیل به صوت میشود. افراد زیادی از این روش بهجای مطالعه متن کتاب استفاده میکنند که در میان آنها میتوان به افراد سالمند و افرادی که اختلال بینایی دارند اشاره کرد. این کار به روشها مختلفی انجام میشود. گاهی نویسنده کتاب خودش آن را با صدای خودش میخواند؛ اما معمولا گوینده این کار را انجام میدهد. دلیل این موضوع مهارت گوینده است؛ زیرا این فرد توانایی برقراری ارتباط با استفاده از صدای واضح و رسا با مخاطب را دارد.
تاریخچه کتاب صوتی
قدمت این نوع کتاب به سال 1931 میلادی برمیگردد که کنگره آمریکا طرحی تصویب کرد که در آن برنامهای برای استفاده از کتاب گویا وجود داشت. بنیاد نابینایان نیز کتاب صوتی را اولینبار در سال 1932 میلادی برای افراد نابینا تولید کرد. بعد از تصویب این طرح توسط کنگره، برنامه بر این بود که کتاب صوتی بهصورت جامع تولید و در اختیار افراد مختلف قرار بگیرد.
در سال 1933، فردی به نام جی. پی هارینگتون به قسمتهای مختلف آمریکای شمالی سفر کرد تا بتواند با استفاده از ابزارهای ابتدایی ضبط صدا که در اختیار داشت تاریخ بومیان ساکن این قاره را ثبت کند. این کار با استفاده از یک گرامافون انجام شد که با برق اتومبیل کار میکرد و یکی از قدیمیترین نمونههای کتاب صوتی است.
در سال 1935، کنگره آمریکا طرحی تصویب کرد که بر اساس آن باید کتاب صوتی بهصورت رایگان برای افراد نابینا ارسال شود. این پروژه با نام کتاب برای نابینایان بزرگسال شناخته میشد و یکی از پروژههایی بود که افراد مسئول آن را با جدیت دنبال میکردند.
با گذشت زمان، شرکتهای ضبط بیشتری به آرامی پدید آمدند که هدف آنها عمدتاً آموزش و برای کمک به نابینایان بود. در سال 1955، کتابخانه Listening توزیع کننده اصلی کتابهای ضبط شده شد.
تولید کتاب صوتی در دهه 70 میلادی رشد بیشتری پیدا کرد. در این دهه برخی از کتابهای درسی و به دنبال آن کتابهای تاریخی و ادبیاتی بر روی نوار کاست ارائه شدند. در سال 1970 شرکتهای مختلفی کتاب گویا تولید کرده و به کتابخانههای مختلف ارسال کردند. در نتیجه این موضوع، کتاب گویا بیشتر از گذشته محبوب شد و جایگاه خود را میان میلیونها طرفدار باز کرد. در سال 1980 به دلیل افزایش محبوبیت کتاب گویا، گردش مالی تولید این محصولات صوتی به یک تجارت چندین میلیارد دلاری تبدیل شد.
با تولید سی دی محبوبیت و دسترسی به کتاب گویا بیشتر از قبل شد. توسعه اینترنت و فناوریهای دیگر نیز تاثیر شگرفی روی این موضوع داشتند و محبوبیت و گردش مالی این محصولات بسیار بیشتر از قبل شد. اینترنت به کاربران این فرصت را داد که کتابهای گویا را دانلود کرده و از آنها استفاده کنند.
با رشد فناوری دیجیتال، حرکتی در کتابهای صوتی دیجیتال به وجود آمد که به مصرفکنندگان اجازه میداد به کتابهای صوتی خود فوراً از تعداد فزایندهای از کتابخانههای آنلاین دسترسی داشته باشند. دهه 2000 از پادکستها برای آوردن کتابهای صوتی به تودهها استفاده کرد.
در سالهای 2003 و 2004 کاستها حذف شدند و سیدیها بهعنوان قالب غالب کتابهای صوتی جایگزین شدند، اما با دسترسی بیشتر به فناوری دیجیتال و افزایش محبوبیت کتابهای صوتی، CD بهطور پیوسته کاهش یافت.
در پایان سال 2013، دانلود کتاب صوتی 29% افزایش یافته و تقریباً 61 % از بازار را تشکیل میداد و کم کم CD به طور کامل حذف شد.
در حال حاضر صنعت تولید و انتشار کتاب صوتی به یک تجارت پرمخاطب و سودآور تبدیل شده است. این صنعت به دلیل استقبال زیاد مردم امکان زیادی برای رشد دارد بهویژه اینکه هر روز کتاب جدیدی برای تبدیل به صوت وجود دارد.
مزیتهای استفاده از کتاب صوتی
هیچ شخصی در دنیا وجود ندارد که اهمیت استفاده از کتاب را انکار کند. کتاب همواره در طول تاریخ یکی از ارزشمندترین سرمایههای جامعه انسان بوده است. کتاب علاوه بر اینکه باعث آگاهی مردم، افزایش دانش و بهبود طرز تفکر میشود، یکی از بهترین گزینهها برای پرکردن اوقات فراغت است. تنها مطالعه چند دقیقه کتاب در طول روز باعث میشود تغییر زیادی در زندگی، طرز تفکر و مسائل یک جامعه میشود؛ اما نقش کتاب صوتی چیست؟
در حال حاضر ممکن است به دلیل مشغلههای کاری و مسائل دیگر امکان مطالعه کتاب وجود نداشته باشد. در جامعه امروز مردم بخش زیادی از زمان خود را در طول روز در راه، محل کار، دانشگاه و … هستند. همین موضوع باعث میشود فرصت زیادی برای مطالعه کتاب وجود نداشته باشد؛ اما کتاب صوتی یکی از نوآوریهایی است که باعث حل این موضوع میشود. این محصول صوتی میتواند علاوه بر اینکه همه مزیتهای یک کتاب را به شما ارائه کند، بخش زیادی از زمان را در طول روز که مرده هستند به زمان مفید تبدیل کند.
میتوانید زمانی که در اتوبوس به سمت محل کار یا خانه هستید به این فایل صوتی گوش دهید. با این کار ساده، زمان ازدسترفته تبدیل به زمان مفیدی برای یادگیری میشود. گوشدادن به کتاب صوتی لذتبخش است و بهعنوان یک تفریح برای پرکردن اوقات فراغت هم میتوان از آن استفاده کرد. به همین دلیل افرادی که در طول روز زمان زیادی در حال رفتوآمد به محل کار یا دانشگاه هستند از طرفداران کتاب گویا هستند. تصور کنید.
علاوه بر این موارد، استفاده از کتاب صوتی مزیتهای دیگری نیز دارد که در ادامه به آنها اشاره شده است.
آموزش
هیچ شکی وجود ندارد که کتاب به هر شکلی که باشد یک ابزار آموزشی محسوب میشود. بر خلاف کتاب سنتی، میتوان همزمان با کارهای دیگر از این کتاب هم استفاده کرد. همزمان با گوشدادن به کتاب میتوان به کارهای ساده منزل نیز رسیدگی کرد و این موضوع ممکن است با شکل سنتی کتاب ممکن نباشد.
کتاب صوتی و کمک به افراد خاص
برخی افراد مانند سالمندان، افراد معلول و ناتوان مانند کسانی که اختلال بینایی دارند، میتوانند از مزیتهای کتاب صوتی استفاده کنند. این افراد ممکن است از برخی فعالیتها محروم باشند و با گوشدادن به کتاب میتوانند به محتوای آن دسترسی داشته باشند.
ایجاد علاقه به کتاب در کودکان و نوجوانان
یکی از بهترین مهارتهایی که هر کودک در زندگی خود میتواند داشته باشد، مهارت کتاب خواندن است. کتاب صوتی یکی از بهترین ابزارهای موجود برای تقویت این مهارت و تشویق آنها به سمت مطالعه کتاب است. با این روش کودکان بهآرامی با کتاب ارتباط برقرار میکنند، کلمات جدید میشوند و بسیاری از مهارتهای ذهنی آنها تقویت میشود.
متناسب با روند روز
فناوری زندگی همه ما را بهتر کرده و باعث شده به اطلاعات بیشتری دسترسی داشته باشیم. کتاب نیز درصورتیکه در یک بستر دیجیتال مانند اینترنت باشد، باعث تغییرات زیادی میشود. با این روش نگهداری کتاب ساده و بدون دردسر و متناسب با روندهای روز محسوب میشود. کتاب صوتی کاملا با تکنولوژیهای جدید سازگار است و باعث میشود علاوه بر اینکه از محتوای کتاب استفاده کنید، هر زمان و در هر جا بدون مشکل به آن دسترسی داشته باشید.
کتاب صوتی؛ قابلیت دسترسی همیشگی
شاید مطالعه کتاب در اتوبوسهای شهری سخت باشد؛ اما این موضوع برای کتاب صوتی محدودیتی محسوب نمیشود. میتوانید ایستاده، در تاریکی، در اتوبوس شهری و هرجای دیگر از این نوع کتاب استفاده کنید. این موضوع یکی از اصلیترین دلایل محبوبیت این نوع کتاب است؛ زیرا بسیاری از محدودیتهای کتاب سنتی را ندارد.
تولید کتاب صوتی
افراد زیادی وجود دارند که به دلیل مهارتهایی که دارند سعی میکنند کتاب صوتی تولید کنند. این کار علاوه بر اینکه باعث آشنایی آنها با مسائل و موضوعات مختلف میشود، مزیت دیگری هم دارد. تولید کتاب صوتی درصورتیکه بهدرستی و بر اساس اصول باشد، یک شغل مناسب محسوب میشود.
در سالهای گذشته استارتاپهای زیادی از سراسر دنیا وارد این حوزه شدهاند و به روشهای گوناگون کتاب گویا تولید میکنند. برخی ترجیح میدهند خلاصه کتاب را مطالعه کنند؛ اما برخی دیگر همه محتوای آن را میخواهند. هر کسبوکار و فردی که وارد این حوزه میشود باید بهخوبی نیاز مخاطب و سلیقه مخاطب را برای کتاب صوتی شناسایی کرده و به آن پاسخ دهد.
اولین شرط لازم برای تولید کتاب صوتی داشتن صدای واضح و رسا است که مناسب این کار باشد. آشنایی با اصول گویندگی، ارتباط با مخاطب، تولید محتوای صوتی و … همگی از مهارتهای ضروری برای ورود به این حرفه است. درصورتیکه در این حوزه توانایی دارید سعی کنید با شرکت در دورههای مناسب، کارکردن در سازمانهای مختلف و … مهارتهای خود را تقویت کنید.
عناصر اصلی یک کتاب صوتی خوب
اگرچه محبوبیت کتابهای صوتی در حال افزایش است، اما این بدان معنا نیست که ضبط یک متن نوشته شده در هر شرایطی موفق خواهد بود. یک کتاب صوتی خوب دارای چند عنصر اصلی است:
- صدای اصیل و تنوع صدا: صدای نریتور یا راوی داستان، از مهمترین عناصر یک کتاب صوتی خوب است. راوی ممکن است هر دو صدای مرد و زن را بدون توجه به جنسیت خود در داستان به طور واقعی روایت کند. گاهی اوقات، یک راوی ممکن است هنگام روایت گفتار یک شخصیت، صدای خود را به طور قابل توجهی تغییر ندهد. این قابل قبول است، مشروط بر اینکه راوی هنوز به اندازه کافی تنوع در صدای خود داشته باشد تا به شنونده اجازه دهد بین شخصیتها در طول دیالوگ تمایز قائل شود.
- لهجههای معتبر: اگر داستانی دارای شخصیتهایی با لهجههای مختلف باشد، بسیار مهم است که راوی بهطور دقیق و معتبر این شخصیتها را به تصویر بکشد. هیچ چیز نمیتواند تجربه شنونده را بیشتر از یک لهجه ضعیف خراب کند، به خصوص اگر لهجه تسلیم کلیشهها شود.
- ویرایش یکپارچه: در کتابهای صوتی خوب، به نظر میرسد که راوی، کل داستان را در یک حرکت، بدون وقفه و بدون تغییر در زیر و بم یا حجم ضبط کرده است. شما نمیخواهید بین کلمات، جملات یا فصلها فاصلهای طولانی و نامنظم وجود داشته باشد. علاوه بر این، حتی کوچکترین نویز پس زمینه میتواند تجربه شنونده را مختل کند.
- لذت راوی: اگر راوی به تمام جزئیات داستان وابسته نباشد، نمیتوانید انتظار داشته باشید که خواننده نیز چنین باشد. لذت راوی در روشی که آنها به طور کامل متعهد به بیان داستان به پرشورترین و صمیمانه ترین شیوه میشوند مشهود است. صدای آنها باید حال و هوای فعلی هر صحنه را، خواه عاشقانه، غم و اندوه یا هیجان، به جای داشتن لحن یکنواخت و ملال آور، بازتاب دهد.
کتاب صوتی محبوب
برخی از انواع کتاب صوتی نسبت به نمونههای دیگر محبوب هستند و موارد زیر نمونهای از این موارد است:
- موفقیت و توسعه فردی
- رمان
- سلامت و تناسباندام
- عاشقانه
- کسب و کار
این کتابها در فرمتهای مختلفی مانند MP3، WAV و … تولید میشوند که هرکدام مزیت خاص خودشان را دارند. برای تولید این کتاب صوتی بهتر است از امکانات مناسب استفاده کنید که میکروفون یکی از اصلیترین موارد است.
نتیجهگیری
کتاب صوتی نوع جدیدی از کتاب است که در آن یک یا چند فرد متن کتاب را برای شما بازگو میکنند. این محصول در سال 1930 در آمریکا معروف شد و بهمرور کشورهای دیگر نیز از آن استقبال کردند. کتاب گویا مزیتهای زیادی دارد و افراد معلول، نابینا، افرادی که وقت زیادی ندارند و حتی افرادی که کتاب دوست دارند میتوانند از آن استفاده کنند. این حوزه با ظهور فناوریهایی مانند اینترنت گسترش پیدا کرد و به یک صنعت چندمیلیارددلاری تبدیل شد.